Những thách thức và cơ hội phát triển cho DN khởi nghiệp, vai trò của Đại Học Khởi Nghiệp

1. Điểm yếu chung của các doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp khởi nghiệp: 

Nhiều doanh nghiệp quy mô nhỏ gặp phải một số điểm yếu chính như sau:

• Thiếu tư duy chiến lược và tầm nhìn dài hạn: Phần lớn doanh nghiệp nhỏ thường tập trung vào các hoạt động ngắn hạn, như tăng doanh thu nhanh chóng, mà thiếu sự đầu tư vào tầm nhìn chiến lược dài hạn. Điều này khiến họ không tạo ra được sự khác biệt trên thị trường và dễ bị lấn át bởi các đối thủ có chiến lược mạnh hơn.

• Khả năng quản lý tài chính yếu: Quản lý dòng tiền kém, thiếu kiểm soát chi phí và nguồn vốn dễ khiến doanh nghiệp không thể mở rộng và duy trì hoạt động bền vững.
• Nguồn lực nhân sự và văn hóa doanh nghiệp: Các doanh nghiệp nhỏ thường thiếu các chương trình phát triển nhân sự và văn hóa doanh nghiệp mạnh, dẫn đến việc nhân viên thiếu động lực và hiệu suất không ổn định.

Điểm yếu của doanh nghiệp khởi nghiệp "chân ướt chân ráo":

• Khả năng thích ứng thấp với thị trường: Những doanh nghiệp mới bước vào thị trường thường gặp khó khăn trong việc nắm bắt xu hướng và hiểu được khách hàng mục tiêu.
• Thiếu kinh nghiệm thực chiến: Các nhà sáng lập thường có ý tưởng sáng tạo, nhưng thiếu kỹ năng quản lý và vận hành, từ đó không thể đưa doanh nghiệp đi đúng hướng.
• Thiếu mối quan hệ và sự hỗ trợ: Doanh nghiệp mới thường không có đủ mạng lưới quan hệ và hỗ trợ từ các nguồn lực bên ngoài như quỹ đầu tư, các chương trình hỗ trợ khởi nghiệp hoặc đối tác doanh nghiệp.

2. Vấn đề lớn trong điều hành doanh nghiệp từ phía các nhà sáng lập

• Khả năng quản lý chưa hoàn thiện: Nhiều nhà sáng lập thiếu kỹ năng quản lý đội nhóm, thiết lập cấu trúc doanh nghiệp và phân chia trách nhiệm. Điều này khiến họ không thể tối ưu hóa nguồn lực và dẫn đến xung đột nội bộ.
• Thiếu sự linh hoạt và quyết đoán: Trong một môi trường khởi nghiệp thay đổi liên tục, những quyết định quan trọng cần được đưa ra kịp thời. Nhưng đôi khi, sự thiếu kinh nghiệm khiến họ trì hoãn hoặc thiếu quyết đoán, dẫn đến những rủi ro không cần thiết.
• Quá tự tin vào sản phẩm mà quên đi khách hàng: Một lỗi thường gặp là sự tự tin quá mức vào sản phẩm mà quên rằng thị trường và nhu cầu khách hàng mới là yếu tố quyết định.

3. Vai trò của trường đại học khởi nghiệp và đổi mới chương trình đào tạo

Các trường đại học có mô hình khởi nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua các điểm yếu và tránh mắc phải ngay từ đầu:

• Cung cấp kiến thức nền tảng về quản trị và tài chính: Các khóa học tập trung vào tài chính doanh nghiệp, quản trị rủi ro và chiến lược kinh doanh sẽ trang bị cho các nhà sáng lập kiến thức quản lý cần thiết.
• Đào tạo về tư duy đổi mới và sáng tạo: Cần có các chương trình giảng dạy khuyến khích sáng tạo và đổi mới, nhưng phải đi đôi với khả năng ứng dụng thực tiễn.
• Kết nối doanh nghiệp với các chuyên gia và nhà đầu tư: Các trường đại học có thể hỗ trợ kết nối các doanh nghiệp với các nhà đầu tư, chuyên gia trong ngành và cố vấn kinh doanh để họ nhận được tư vấn và kinh nghiệm thực tiễn.
• Đổi mới chương trình đào tạo: Một chương trình đào tạo hiệu quả cho khởi nghiệp cần tập trung vào các yếu tố sau:
  • Phát triển kỹ năng lãnh đạo và quản lý.
  • Ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số: Đây là yếu tố thiết yếu trong môi trường kinh doanh hiện đại.
  • Tài chính doanh nghiệp và quản lý rủi ro: Các kiến thức về gọi vốn, quản lý tài chính và đánh giá rủi ro rất quan trọng.
  • Xây dựng mạng lưới quan hệ và phát triển thị trường: Các chương trình đào tạo cần giúp sinh viên mở rộng mạng lưới quan hệ, đồng thời hiểu sâu về nghiên cứu thị trường.

4. Công thức chung cho sự thành công của các doanh nghiệp khởi nghiệp

Không có công thức chung áp dụng cho mọi doanh nghiệp khởi nghiệp, nhưng có những yếu tố quyết định có thể giúp tăng cơ hội thành công:

• Đội ngũ mạnh và tinh thần kiên trì: Một đội ngũ linh hoạt, có kỹ năng và sự đoàn kết sẽ vượt qua được nhiều khó khăn.
• Sản phẩm hoặc dịch vụ có giá trị thực sự: Sản phẩm cần giải quyết vấn đề cụ thể của khách hàng, có thị trường đủ lớn và tiềm năng phát triển.
• Linh hoạt và khả năng học hỏi: Khởi nghiệp thành công cần sự nhanh nhạy trong việc điều chỉnh theo xu hướng và phản hồi của khách hàng.
• Quản lý tài chính và chiến lược gọi vốn hiệu quả: Khả năng kiểm soát dòng tiền, tìm kiếm nguồn vốn hợp lý là điều cần thiết.

5. Vai trò và tiềm năng phát triển của các trường đại học khởi nghiệp trong tương lai

Trong tương lai, các trường đại học khởi nghiệp sẽ có vai trò rất quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế quốc gia thông qua:

• Đào tạo lực lượng lao động chất lượng cao: Các trường đại học khởi nghiệp cung cấp cho thị trường nguồn nhân lực có kiến thức thực tiễn, am hiểu về quản trị và công nghệ.
• Hỗ trợ và ươm mầm doanh nghiệp đổi mới sáng tạo: Đây là môi trường lý tưởng để các sinh viên phát triển và thử nghiệm ý tưởng kinh doanh với sự hỗ trợ từ chuyên gia và cố vấn.
• Kết nối giữa học thuật và doanh nghiệp: Các trường có thể trở thành cầu nối giữa kiến thức học thuật và nhu cầu thực tiễn của thị trường, từ đó giúp thúc đẩy phát triển công nghệ, giải pháp sáng tạo.

Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII xác định cần phát triển đội ngũ doanh nghiệp Việt Nam lớn mạnh, trở thành nòng cốt của kinh tế đất nước. Trong đó, phấn đấu đến năm 2025, có khoảng 1,5 triệu doanh nghiệp và đến 2030 có ít nhất 2 triệu doanh nghiệp. Tỷ trọng đóng góp của khu vực kinh tế tư nhân vào GDP đạt 60%-65%.

Theo Cục Quản lý Đăng ký kinh doanh (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), tính đến tháng 5/2022, số lượng doanh nghiệp đang hoạt động của cả nước là 866.000 doanh nghiệp. Riêng TP. Hồ Chí Minh có khoảng 286.000 doanh nghiệp đang hoạt động (chiếm 31%).

Giai đoạn 2016-2020, Việt Nam đặt mục tiêu phát triển 5.000 doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, đến nay sau hơn 8 năm, cả nước mới có khoảng 4.000 doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (số liệu từ sở khoa học công nghệ TP. Hồ Chí Minh, thì trong 4.000 doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, TP. Hồ Chí Minh có khoảng 2000 doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo).

Mô hình phát triển của các trường đại học ở Việt Nam cần phải chuyển sang mô hình mới: trở thành trường đại học khởi nghiệp. Đại học truyền thống với sứ mệnh nghiên cứu và đào tạo (giáo dục) không đáp ứng được yêu cầu mới của cách mạng công nghệ 4.0.

Yêu cầu mới đặt ra cho đại học là cùng với nghiên cứu và đào tạo thì cần phải thúc đẩy và hình thành doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo từ trường đại học, để tạo ra công nghệ, mô hình kinh doanh mới có thể giải quyết các vấn đề đặt ra của nền kinh tế - xã hội; của địa phương và của quốc gia.

Mục tiêu của mô hình đại học khởi nghiệp là tạo ra thật nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, là doanh nghiệp có khả năng tăng trưởng nhanh dựa trên khai thác tài sản trí tuệ, phát triển công nghệ hoặc mô hình kinh doanh mới.

Với sự hỗ trợ từ các trường đại học khởi nghiệp, các doanh nghiệp trẻ có nhiều cơ hội hơn để phát triển bền vững, từ đó góp phần thúc đẩy nền kinh tế quốc gia.