Nên hay không Trả cổ tức bằng cổ phiếu ?

Theo quy định của Luật Doanh nghiệp 2020, cổ tức là khoản lợi nhuận được doanh nghiệp chi trả cho cổ đông bằng tiền mặt, cổ phiếu hoặc bằng tài sản khác theo quy định tại điều lệ của công ty. Trong bài viết này, ZaloPay sẽ giúp bạn hiểu rõ về phương thức trả cổ tức bằng cổ phiếu, ưu nhược điểm khi nhận cổ tức bằng cách này.

Cổ tức là gì?

Cổ tức là phần lợi nhuận sau thuế được các công ty, doanh nghiệp chi trả cho các cổ đông. Các công ty, doanh nghiệp sẽ chi trả thông qua tiền mặt, cổ phiếu hoặc một số tài sản khác. Chính sách chi trả cổ tức sẽ khác nhau ở từng công ty. 

Trả cổ tức bằng cổ phiếu là như thế nào?

Trả cổ tức bằng cổ phiếu là phương thức trả cổ tức bằng cách doanh nghiệp sẽ phát hành ra cổ phiếu (zero-cost) hoặc sử dụng cổ phiếu quỹ để chi trả cho cổ đông. Phương thức này thường được những doanh nghiệp đang trong giai đoạn tăng trưởng cao, cần giữ lại vốn sử dụng.

Ưu và nhược điểm của hình thức chi trả cổ tức bằng cổ phiếu

Ưu điểm của phương thức chi trả cổ tức bằng cổ phiếu

• Cổ đông sẽ không phải chịu thuế thu nhập cá nhân. Nếu chi trả cổ tức bằng tiền mặt, cổ đông sẽ phải chịu thuế thu nhập cá nhân 5%. Với phương thức trả cổ tức bằng cổ phiếu, cổ đông sẽ chỉ phải chịu đánh thuê khi bán cổ phiếu.
• Tính thanh khoản của cổ phiếu được nâng cao do lượng cổ phiếu trong lưu hành tăng lên.
• Thu hút được nhà đầu tư mới mua vào do giá thị trường của cổ phiếu giảm.
• Doanh nghiệp sẽ giữ lại được nguồn tiền đề tiếp tục đầu tư, phát triển, mở rộng kinh doanh hoặc vượt qua những thời điểm khó khăn.

Điểm hạn chế khi chi trả cổ tức bằng cổ phiếu

Bên cạnh những ưu điểm thì hình thức chi trả cổ tức bằng cổ phiếu cũng tiềm ẩn những nhược điểm, rủi ro cho các nhà đầu tư như sau:

• Công ty hoạt động không hiệu quả khiến giá cổ phiếu lao dốc. Lúc này, những cổ phiếu nhận từ cổ tức chẳng khác gì đống giấy lộn, không còn giá trị.
• Thời gian thanh khoản của những cổ phiếu nhận từ hoạt động cổ tức thường khá lâu. Những cổ phiếu (zero-cost) này cần đến vài tháng để phát hành và chuyển vào tài khoản, sau đó cổ đông mới có thể bán được.
• Giá thị trường cổ phiếu bị pha loãng khi trả cổ tức bằng cổ phiếu. Ví dụ giả sử với tỷ lệ chia cổ tức 100% (1:1) và bạn đang có 100 cái bánh, thì nó sẽ biến thành 200 cái bánh nhỏ hơn sau khi chia cổ tức nhưng chu vi của cái bánh trước và sau chia thì vẫn giữ nguyên, tức tổng tài sản cũng như vốn chủ không hề thay đổi. Lúc này, doanh nghiệp có thể rơi vào tình trạng khó tăng trưởng và cổ tức của những năm tiếp theo khó có thể cao được

Công thức tính giá cổ phiếu sau khi chia cổ tức bằng cổ phiếu

Khi doanh nghiệp chi trả cổ tức bằng cổ phiếu thì giá cổ phiếu trên thị trường sẽ có biến động. 

Trường hợp công ty trả cổ tức hoàn toàn bằng cổ phiếu thì giá của cổ phiếu lúc này sẽ được tính bằng công thức như sau:

Pđc = P0/(1 + Rctcp + Rcpt)

Trong đó:

• Pđc là giá cổ phiếu sau khi trả cổ tức bằng cổ phiếu (VNĐ).
• P0 là giá cổ phiếu khi chưa chia cổ tức (VNĐ).
• Rctcp là tỷ lệ cổ tức bằng cổ phiếu so với cổ phiếu gốc (%).
• Rcpt là tỷ lệ cổ phiếu thưởng nhận được so với cổ phiếu gốc (%).

Ví dụ: Giả sử công ty X đang có giá cổ phiếu là: 40.000 VDN/1 cổ phiếu. Tỷ lệ cổ phiếu chi trả cổ tức là 8% và tỷ lệ cổ phiếu thưởng là 12%.

Giá cổ phiếu sau khi chia cổ tức sẽ là: 40.000/(1 + 12% + 8%) = 33.000 VND

Trường hợp công ty trả cổ tức vừa bằng cổ phiếu vừa bằng tiền mặt thì giá của cổ phiếu lúc này sẽ được tính bằng như sau:

P’ = (P + (Pa x a) – C)/(1 + a + b)

• P’ là giá cổ phiếu thay đổi sau khi đã chia cổ tức.
• P là giá trị thực của cổ phiếu khi chưa chi trả cổ tức.
• Pa là giá cổ phiếu mà doanh nghiệp mới phát hành bổ sung để giúp các nhà đầu tư sử dụng.
• a là phần trăm cổ phiếu mà công ty phát hành thêm để cung cấp cho nhà đầu tư quyền mua.
• b là phần trăm tỷ lệ doanh nghiệp chia. 
• C là phần cổ tức được nhận bằng tiền mặt của mỗi cổ đông.

Tỷ lệ chi trả cổ tức (%) là cổ tức được chi trả bằng tiền được tính theo công thức:

Tỷ lệ chi trả cổ tức (%) = Cổ tức hàng năm trên mỗi cổ phiếu/Lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu = Cổ tức/Thu nhập ròng

Có nên nhận cổ tức bằng cổ phiếu không?

Việc nhận cổ tức bằng cổ phiếu có nhiều ưu điểm nhưng cũng không ít rủi ro cho các cổ đông. Nhận cổ tức bằng cổ phiếu sẽ không bị đánh thuế 2 lần và có thể thu được nguồn lợi lớn nếu hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp phát triển tốt. 

Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp hoạt động kém hiệu quả, có biến động lớn như phá sản thì lúc này cổ tức nhận được từ cổ phiếu có giá trị bằng không. Để đảm bảo thu được lợi nhuận từ việc nhận cổ tức bằng cổ phiếu thì các cổ đông cần phân tích kỹ càng về thị trường và bản thân doanh nghiệp.

Trả cổ tức bằng cổ phiếu hay tiền mặt?

Như đã phân tích ở trên thì việc quyết định nhận cổ tức bằng tiền mặt hay cổ phiếu sẽ phụ thuộc vào tình hình hoạt động và triển vọng của công ty, doanh nghiệp. Một lời khuyên nhỏ dành cho các bạn, nếu hoạt động công ty không thực sự tốt, triển vọng phát triển không cao thì hãy lựa chọn tiền mặt để nhận cổ tức, đây sẽ là phương án tối ưu nhất. 

Cổ tức được trả bằng cổ phiếu - mất bao lâu mới được bán?

Thời gian cổ phiếu từ việc chi trả cổ tức về đến tài khoản các cổ đông phải mất từ 30 - 60 ngày sau khi công ty hoàn thành thủ tục niêm yết. Khi cổ phiếu về đến tài khoản thì các nhà đầu tư đã có thể thực hiện giao dịch bán để thu về tiền mặt.
Hy vọng rằng với những chia sẻ trên từ Vinathis Finance sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về phương thức nhận cổ tức bằng cổ phiếu, nên hay không nên nhận vào thời điểm nào.