Trong bức thư gửi Nhà Trắng mới được OpenAI đăng tải, Giám đốc đối ngoại toàn cầu của công ty, Chris Lehane, đã đề xuất chính phủ thuyết phục Quốc hội tăng mức ưu đãi thuế 35% cho các trung tâm dữ liệu AI, nhà sản xuất máy chủ AI và những thành phần của lưới điện như máy biến áp, thép kỹ thuật điện và tuabin.

Theo Lehane, việc mở rộng ưu đãi sẽ giúp giảm chi phí vốn, giảm rủi ro đầu tư ban đầu, huy động nguồn vốn tư nhân và tăng tốc quá trình xây dựng hạ tầng AI tại Mỹ. Được biết, bức thư được gửi tới Giám đốc Văn phòng Chính sách Khoa học và Công nghệ Nhà Trắng (OSTP) Michael Kratsios vào ngày 27/10.

OpenAI “than” áp lực tài chính lớn

OpenAI cho biết họ đã cam kết chi 1.400 tỷ USD cho việc xây dựng các trung tâm dữ liệu và mua chip để phát triển thế hệ AI tiên tiến hơn. Con số này vượt xa khả năng tài chính của một startup chưa có lãi, buộc công ty phải tìm đến các mô hình tài chính sáng tạo, thậm chí gây tranh cãi vì bị cho là “giao dịch vòng tròn” giữa các đối tác và nhà đầu tư.

Tuần này, Giám đốc tài chính (CFO) của OpenAI, Sarah Friar, từng khiến giới đầu tư lo ngại khi gợi ý rằng chính phủ Mỹ có thể bảo lãnh cho các khoản vay của ngành AI. Ngay sau đó, cả Friar và Giám đốc điều hành Sam Altman đã lên tiếng đính chính, khẳng định OpenAI không tìm kiếm bất kỳ hình thức cứu trợ nào từ chính phủ.

Tuyên bố này được đưa ra sau khi Nhà Trắng – thông qua “AI và crypto czar” David Sacks – khẳng định dứt khoát rằng sẽ không có gói cứu trợ liên bang nào cho các công ty AI.

Trên mạng xã hội, Altman cho biết ông hoan nghênh mọi nỗ lực của chính phủ nhằm củng cố chuỗi cung ứng trong nước, từ nhà máy chip, tuabin, đến thép kỹ thuật cao, nhưng nhấn mạnh rằng điều này rất khác với việc bảo lãnh khoản vay cho OpenAI.

Ngoài ưu đãi thuế, trong thư gửi Nhà Trắng, OpenAI còn kêu gọi chính phủ cấp vốn trực tiếp, chia sẻ chi phí, hoặc bảo lãnh tín dụng cho các nhà sản xuất trong lĩnh vực AI. Công ty lập luận rằng Trung Quốc đang “làm méo mó thị trường” trong các ngành nguyên vật liệu như đồng, nhôm và thép điện, nên Washington cần can thiệp để duy trì lợi thế cạnh tranh.

OpenAI cho rằng hỗ trợ trực tiếp từ chính phủ sẽ giúp rút ngắn thời gian chờ các linh kiện quan trọng của lưới điện như máy biến áp, vốn đang là “nút thắt cổ chai” cho hạ tầng AI tại Mỹ.

Trong sách trắng về chính sách hạ tầng công bố tháng 9, OpenAI cũng nhấn mạnh cần các chương trình bảo lãnh vay cho doanh nghiệp AI mua chip sản xuất tại Mỹ với quy mô lớn, nhằm vừa kích cầu cho ngành bán dẫn nội địa, vừa giảm chi phí cho các công ty AI.

Nhà phát triển ChatGPT muốn chính phủ Mỹ hỗ trợ thuế lên tới 35% và những ưu đãi khác, viện lý do là ngành công nghiệp chiến lược của quốc gia

Chips Act – tiến thoái lưỡng nan của Nhà Trắng

Đề xuất của OpenAI đến đúng lúc chính quyền ông Trump đang nỗ lực cải tổ Đạo luật Chips and Science Act 2022 – nền tảng của chiến lược bán dẫn quốc gia. Khoản “Advanced Manufacturing Investment Credit” mà OpenAI đề cập thực chất là một phần của đạo luật này, được Quốc hội tăng từ 25% lên 35% trong gói thuế thông qua tháng 7 vừa qua. Tuy nhiên, hiện ưu đãi này chỉ giới hạn cho các nhà sản xuất chip và thiết bị bán dẫn, chưa bao gồm hạ tầng AI hay lưới điện.

Theo báo cáo của Bộ Thương mại Mỹ, tính đến cuối tháng 1 năm nay, mới chỉ có 5,5 tỷ USD trên tổng số 75 tỷ USD quỹ tín dụng và bảo lãnh được giải ngân, cho thấy tốc độ hỗ trợ ngành còn khá chậm.

OpenAI cho rằng việc mở rộng chương trình sang trung tâm dữ liệu và sản xuất phần cứng AI là bước đi cần thiết nếu Mỹ muốn “dẫn đầu cuộc đua AI toàn cầu”.

Lời kêu gọi của OpenAI đặt chính quyền Trump vào thế lưỡng nan. Một mặt, Nhà Trắng kiên định với mục tiêu “chiến thắng trong cuộc đua AI” và thúc đẩy chuỗi cung ứng công nghệ trong nước; mặt khác, họ muốn tránh bị xem là “bảo hộ doanh nghiệp tư nhân” – đặc biệt là một startup do tư nhân kiểm soát như OpenAI, hiện được hậu thuẫn bởi Microsoft.

Chính quyền cũng đang đối mặt với sức ép chính trị từ cả hai đảng về chi tiêu công cho các dự án công nghệ lớn. Sau khi chính phủ đóng cửa tạm thời do bất đồng ngân sách, mọi đề xuất chi thêm đều được xem xét thận trọng.

Giới phân tích nhận định, dù khả năng thông qua đề xuất của OpenAI còn xa, động thái này cho thấy xu hướng các công ty công nghệ muốn chính thức hóa quan hệ đối tác công – tư trong hạ tầng AI, tương tự cách các tập đoàn năng lượng từng làm với chính phủ trong thế kỷ 20.

Theo các chuyên gia, việc đầu tư vào hạ tầng AI đòi hỏi quy mô vốn khổng lồ, vượt xa năng lực của một công ty đơn lẻ. “Nếu Mỹ muốn giữ vị thế dẫn đầu trong AI, cần có sự phối hợp ba bên: chính phủ, doanh nghiệp và nhà đầu tư tư nhân”, nhà phân tích công nghệ Daniel Ives của Wedbush nhận định.

Về phần mình, OpenAI khẳng định các đề xuất của họ không nhằm tìm kiếm đặc quyền riêng, mà hướng đến hệ sinh thái chung cho toàn ngành nhằm đảm bảo nước Mỹ có đủ năng lực cạnh tranh trước Trung Quốc và các đối thủ đang gia tăng đầu tư mạnh vào hạ tầng AI.