Từ những quy trình tưởng như đơn giản nhất như lập báo cáo, soạn thảo hợp đồng, đến việc thiết kế một không gian sống, dường như mọi thứ đều đang trở nên phức tạp hóa không cần thiết.

Lấy ví dụ cụ thể về hợp đồng – một khía cạnh khá điển hình. Ngày trước, các hợp đồng được soạn thảo với nội dung rõ ràng, tập trung vào những điều khoản cần thiết mà hai bên cần thỏa thuận. Người soạn hợp đồng hiểu rằng mục tiêu là truyền tải những thông tin cốt lõi và bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan. Nhưng hiện nay, hợp đồng không chỉ đơn thuần là một thỏa thuận mà trở thành một "văn bản pháp lý phức tạp" với vô vàn điều khoản phụ, lớp lớp các mục chú giải, cài cắm hàng trăm từ ngữ mà ngay cả những người có kinh nghiệm đọc cũng khó mà nắm bắt được. Việc soạn thảo hợp đồng giờ đây không chỉ đơn thuần để thống nhất quyền lợi mà dường như còn là để đề phòng, kiểm soát và áp đảo đối tác, dẫn đến một trạng thái mệt mỏi và căng thẳng cho những ai tham gia.

Tương tự, các báo cáo công việc trước đây thường trực diện và nhắm vào kết quả. Người đọc hiểu ngay vấn đề, đánh giá được kết quả, và ra quyết định một cách nhanh chóng. Tuy nhiên, giờ đây, một bản báo cáo có thể phải kèm theo nhiều dẫn chứng, giải thích và phân tích không cần thiết. Các nhà quản lý thường phải dành rất nhiều thời gian để đọc và hiểu hết những thông tin dài dòng này, thay vì tập trung vào giải quyết vấn đề thực tế.

Trong lĩnh vực tài chính, xu hướng làm phức tạp hóa có thể thấy rõ nhất qua việc lập báo cáo tài chính. Ngày xưa, việc quản lý thu chi chỉ cần sự minh bạch, rạch ròi và tập trung vào lợi nhuận. Còn bây giờ, với hàng loạt chỉ số và công cụ phân tích, báo cáo tài chính trở thành một "ma trận thông tin" mà không phải ai cũng dễ dàng nắm bắt. Điều này không phải lúc nào cũng giúp cải thiện quá trình ra quyết định mà ngược lại, đôi khi làm người ta bị rối tung giữa hàng đống con số vô nghĩa.

Không chỉ trong công việc, xu hướng tự làm phức tạp hóa còn thể hiện trong lối sống và giao tiếp hàng ngày. Ngày trước, người ta giao tiếp với nhau thẳng thắn, chân thật và dễ hiểu. Tuy nhiên, hiện nay, cuộc đối thoại thường phải đi qua rất nhiều lớp ngôn ngữ hoa mỹ, phức tạp và gián tiếp. Để đến một vấn đề cốt lõi, người nói và người nghe phải vòng vo qua nhiều tầng lớp ngụ ý và mơ hồ. Điều này không chỉ làm mất thời gian mà còn dễ gây ra hiểu lầm, xa cách và mất kết nối giữa con người với nhau.

Một ví dụ điển hình khác là trong lĩnh vực thiết kế và xây dựng, chúng ta cũng đang chứng kiến một xu hướng làm phức tạp hóa thay vì tối giản. Thay vì tập trung vào công năng sử dụng, như sự tiện nghi, hài hòa với thiên nhiên và tiết kiệm năng lượng, nhiều công trình ngày nay lại chú trọng vào yếu tố thẩm mỹ hoặc các thiết kế hình thức phức tạp. Người ta cố gắng tô vẽ nhà cửa để gây ấn tượng, nhưng cuối cùng những chi tiết rườm rà đó lại không đáp ứng được sự thoải mái. Ví dụ, nhiều ngôi nhà mới hiện nay với các thiết kế hiện đại bóng bẩy lại thiếu đi sự cách nhiệt, dẫn đến mùa hè thì nóng bức, mùa đông lại lạnh giá.

Vậy, vấn đề cốt lõi ở đây là gì? Là càng ít đòi hỏi, càng ít cầu kỳ, thì cuộc sống càng trở nên đơn giản và dễ chịu hơn. "Câu chuyện về sự hạnh phúc không nằm ở việc bạn có bao nhiêu thứ, mà ở chỗ bạn có thể sống một cách thanh thản và tinh giản bao nhiêu". Xã hội càng phức tạp thì nhu cầu tinh giản càng cao. Việc con người tự làm khó mình với những chuẩn mực phức tạp không chỉ làm mất đi ý nghĩa thực sự của những gì chúng ta đang làm mà còn gây ra căng thẳng, mệt mỏi không cần thiết. Những quốc gia tiên tiến trên thế giới vẫn đang hướng đến xu hướng "tối giản" và tinh gọn, nhấn mạnh vào hiệu quả và công năng thay vì hình thức. Đó là một lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng: hạnh phúc là khi chúng ta biết tự làm nhẹ đi những gánh nặng không cần thiết trong cuộc sống của mình.

Khi con người biết đơn giản hóa những thứ vốn phức tạp, họ sẽ dễ dàng đạt được sự thoải mái trong tâm trí và tìm thấy niềm hạnh phúc đích thực. Điều đó không chỉ tốt cho cá nhân mà còn cho cả cộng đồng, bởi lẽ, hạnh phúc thật sự chính là khi ta biết cách hài hòa và hòa hợp với cuộc sống xung quanh.