Theo một nghiên cứu hay từ năm 1999, của hai nhà Tâm lý học người Mỹ ở Cornell, gọi là Hiệu ứng Dunning&Kruger, nghiên cứu này chỉ ra mối quan hệ giữa độ tự tin và tri thức của một con người.
Cụ thể, Dunning & Kruger mô tả quá trình này diễn ra như sau:
Khi chưa biết gì về lĩnh vực nào đó thì mức độ tự tin của một người sẽ bằng 0 → điều này dễ hiểu và không có gì để bàn.
Vấn đề bắt đầu thú vị khi những người bắt đầu biết sơ sài về một lĩnh vực nào đó thì thường có xu hướng lầm tưởng là mình đã rất giỏi trong lĩnh vực ấy. Họ rất tự tin về những phát biểu của mình, hay thậm chí đi chỉ dạy người khác. Giai đoạn này gọi là Peak of Mt. Stupid – Đỉnh Ngu ngốc.
Khi bắt đầu đào sâu nghiên cứu, sự tự tin này ngay lập tức rớt xuống gần như bằng không. Giai đoạn này gọi là Valley of Despair – Vực Thất vọng
Nếu họ vẫn tiếp tục tìm hiểu, mỗi ngày sự hiểu biết của họ sẽ mỗi tăng – song song đó sự tự tin của họ dần tăng dần trở lại. Giai đoạn này gọi là Slope of Enlightment – Dốc Khai sáng.
Việc tăng dần này sẽ tiếp tục cho đến khi người đó trở thành một chuyên gia, khi mà họ đã hiểu tường tận từ trong ra ngoài lĩnh vực đó. Lúc này sự tự tin cũng sẽ tăng đến một mức độ ổn định. Giai đoạn này gọi là Plateau of Sustainability – Cao nguyên Bền vững. (Tuy nhiên, dù mức độ tự tin ở giai đoạn này có cao thì cũng hiếm khi nào cao bằng Peak of Mt. Stupid).”
“Những gì ta biết chỉ như nắm lá trên tay; những gì ta không biết như đám lá trong rừng”- Đức Phật có nói.
Có một số kỹ năng cần vài ba năm thậm chí chục năm để học hỏi, suy ngẫm và nắm bắt một cách thuần thục để mới có thể tự tin chia sẻ.
Và một khi chúng ta hiểu sâu về một vấn đề nào đó thì lại không dám viết nhiều, vì những người phản biện hoặc hiểu không sâu viết nhiều quá, phản biện nhiều lắm, nên cần bình thản để rồi tự gặm nhắm những kiến thức mình lĩnh hội mà tự học thêm nữa.
Kiến thức về hiệu ứng Druning & Druger từ Điêu và bổ sung.